Muggen en andere bloedzuigers

Zeg tegen de Sami dat er veel muggen zijn en ze beginnen te lachen en met de armen te zwaaien en antwoorden: “Er zijn pas veel muggen als je zwemmende bewegingen moet maken om vooruit te komen.”

Er zijn dus bijna nooit veel muggen maar ook als het er niet zoveel zijn, vervelend zijn ze soms wel. Het zijn trouwens niet alleen de muggen die ons graag als lopend buffet gebruiken voor hun bloed dieet, maar ook knotten, dazen en teken.

Muggen

Muggen zijn gezellige sociale beestjes die graag onze aanwezigheid opzoeken. De mannetjes zijn gemoedelijk en houden zich op in hoog gras en struiken waar ze zich voeden met plantensap smoothies. De vrouwtjes daarentegen zoemen de hele tijd rond met hun kort pittige kapsels met de missie om ons het leven zo zuur mogelijk te maken.

Ze willen ons bloed, dat ze nodig hebben om hun eitjes te laten ontwikkelen. Om dat bloed te krijgen jagen ze vooral aan de hand van geuren. Voornamelijk de geur van CO₂ maar ook oude sokken en tenenkaas vinden ze fijn. Je kunt ze dus niet betichten van goeie smaak.

Muggen zijn er uiteraard in de zomer. In het noorden van Zweden is het mugseizoen niet heel lang, meestal een goeie 8 weken. Zodra de temperaturen in de nacht weer onder 12 graden duiken is het grotendeels klaar, meestal vanaf de 2e week van augustus. In Zuid Zweden is het mug seizoen aanzienlijk langer.

Muggen houden niet van zon. Ze zitten het liefst in hoog gras, struiken en bossen. Op een kortgeschoren gazon in de felle zon zie je ze niet veel overdag. In de avond worden ze actiever, dan is er geen ontkomen maar aan. Het helpt dus wel om geen dichte struiken vlak tegen je huis te zetten en het gras kort te houden. Zorg ook dat er geen stilstaand water is, dat hebben ze nodig voor de larven, dus geen stilstaand water, minder muggen. Denk daarbij ook aan de regenton, of een dakgoot waar water in blijft staan. Nadat ik mijn dakgoten opnieuw recht had opgehangen was het verschil goed te merken.

Knotten

Knotten zijn ook erg fijne beestjes. Ook hier zijn het de kortpittige kapsels die op ons kostbare bloed uit zijn. Het zijn kleine beestjes, enkele mm groot, en ze zoemen niet, ze zijn er gewoon ineens. Vaak komen ze met velen tegelijk ook. Ze steken niet, zoals muggen, maar bijten. Het geeft dus kleine bijtwondjes, die even kunnen bloeden, maar de meeste mensen krijgen er geen bulten van zoals bij muggen. Je voelt het dus maar kort, zolang je geen allergische reactie krijgt.

Knotten zijn gek op warmte. Als je dus lekker in de volle zon bent gaan zitten om van de muggen af te zijn, dan komen de knotten je rust verstoren. Ook voor knotten geldt, gras kort houden. De larven zitten in stromend water, dus de regenton leeg houden helpt niet tegen deze krengen. Hou je hond ook in de gaten. Als die lekker in het gras gaat liggen, dan komen de knotten soms met tientallen tegelijk dineren en na 5 minuten zit zijn buik dan onder het bloed. Dat gaat soms zo ver dat de hond niet meer naar buiten durft.

Dazen

Als je denkt dat je alles gehad hebt, dan krijg je eens een keer een flink hete zomer en komen de dazen. Dat zijn flinke vliegen die ook bijten. Dazen vliegen als het erg warm is en houden dus van volle zon. Ze zijn echt agressief, achtervolgen je gerust een tijdje, en blijven aanvallen als je ze weg mept.

Dazen komen aanvliegen, landen en bijten gelijk. Als ze gebeten hebben dan kunnen ze moeilijk wegvliegen, dus als je dan een goeie mep geeft dan zijn ze stuk. Dan ben je al gebeten, maar in elk geval levert je bloed geen nageslacht op. De beet van een daas wil nog wel eens een bacteriële infectie opleveren, goed ontsmetten kan dus echt geen kwaad.

In normale of koele zomers zie je ze niet veel, maar bij een hete zomer kan het een echte plaag zijn. Ze zitten graag op warme broeierige plekken, zoals composthopen, bladerhopen etc. Als je dus last hebt van dazen, zorg dan dat er geen tuinafval in de buurt ligt te broeien. Dazen komen op donkere kleuren af, als je lichte kleding draagt dan gaan ze je grotendeels voorbij.

Teken

Ze zoemen niet, maar moeten wel genoemd worden. Teken komen veel voor in Zweden, het meest in het zuiden en hoe noordelijker je gaat des te minder teken er zijn. In Lapland zijn ze heel zeldzaam. Teken kunnen in Zweden 2 gevaarlijke ziektes overbrengen, Borellia (lyme) en TBE. Tegen Borellia kun je niets doen, tegen TBE kun je inenten. Als je actief de natuur in gaat in een gebied waar TBE voorkomt, dan is een vaccinatie zeker aan te raden want TBE kan dodelijk zijn en het is niet te behandelen als je het hebt.
Het is dus belangrijk om elke dag te controleren of je gebeten bent door een teek en een aanwezige teek snel weg te halen. Als je een teek weggehaald hebt, dan moet je de plek waar die zat ook een tijdje in de gaten houden voor zwelling en rode plekken of kringen.
Op deze site kun je zien waar in Zweden TBE voorkomt. Ga je in die gebieden de natuur in, informeer dan naar de vaccinatie bij huisarts of GGD. Zorg ook dat je een tekentang bij je hebt om een teek op de juiste manier te kunnen verwijderen.

Wat doe je tegen al die beesten?

Toch maar niet op vakantie naar Zweden dan? Welnee, het klinkt allemaal veel erger dan het is, ook in Nederland zijn er plekken waar het stikt van al dit gespuis. En er zijn ook wel wat middelen die erg goed helpen:

Mosquito Magnet

Een Mosquito Magnet (MM) is een apparaat dat muggen en knotten lokt en ze opzuigt als een soort stofzuiger. Muggen en knotten jagen op ons met hun neus. De MM werkt op een gasfles. Er zit een metalen blok in, waarin een heel klein vlammetje brandt. Dat wekt warme lucht met veel CO₂ op. Die warme CO₂ wordt uitgeblazen door een uitstroom opening, waarin je ook nog een tablet met een lokstof kunt steken. Een 10kg gasfles en lokstof tablet gaan circa 24 dagen mee.

Mosquito Magnet
Mugopvreetvermoordapparaat

Rondom die uitblaasopening zit een trechter waardoor lucht naar binnen gezogen wordt, een opvangbak in. Muggen en knotten komen dus van flinke afstand op die CO₂ lucht af, vliegen er naartoe en hoppa, in de opvang ermee.

Muggen zijn geen echte reizigers. Ze komen over het algemeen dus niet heel ver. Als je dus een MM in je tuin zet, en je zet die aan op het moment dat de allereerste muggen uit hun winterschuilplaats komen, dan vang je het merendeel daarvan gelijk al weg en vormt zich geen grote populatie. Een MM werkt het best als je die het hele mug seizoen laat draaien, het roeit de lokale populatie grotendeels uit. De plaats waar hij staat moet je goed uitzoeken, midden op een kaal grasveld werkt niet. Bij mij staat hij een meter of 10 van de veranda af, dicht tegen wat bosjes, op een plek met de hele dag schaduw. Een MM is dus een lange termijn oplossing, maar minder geschikt om mee te nemen in de caravan.

Sinds de MM hier draait kan ik elke zomeravond ongestoord tot laat op de veranda zitten zonder gestoken te worden. Je ziet af en toe wel wat muggen voorbij vliegen, maar dat zijn dan vooral mannetjes, die doen niks. De MM vangt naast muggen en knotten heel af en toe een motje, maar verder blijven alle nuttige insecten als vlinders, bijen en hommels onaangetast.

Het is dit jaar (2022) een erg goed jaar, voor de muggen dan (en ook teken). Na een natte dag, gevolgd door enkele warme dagen is de mug explosie zo erg dat zelfs de MM dan even moet slikken en 2 dagen nodig heeft om al die nieuwe muggen weg te werken.

Thermacell

Thermacell is een apparaatje dat de gifstof allethrine verdampt. Het werkt op een gaspatroon die met een heel klein vlammetje een metalen plaatje verwarmd. Je moet er een viltje met de gifstof in duwen die dan op dat warme plaatje ligt en tot 4 uur lang die stof verdampt.

Thermacell
Thermacell

Het werkt in een hele kleine straal en alleen als het echt windstil is. Als je op je veranda zit of voor je tent en het is windstil dan is het effectief in een cirkel van enkele meters.

Het gebruikte gif is niet overal toegestaan, in Nederland ligt het niet in de winkels. Het middel schrikt muggen en knotjes af maar wordt ook steeds vaker in verband gebracht met bijensterfte. Het valt dus niet uit te sluiten dat het in de toekomst op meer plaatsen uit de handel genomen wordt. Ook in Zweden zijn al winkels die het uit eigen beweging uit hun assortiment genomen hebben, maar de gas en gif navullingen zijn momenteel nog goed te krijgen in Zweden. De prijs ligt wel vrij hoog.

Smeersels

  • deet
  • citroen eucalyptus
  • icaridine
  • becks olja
  • knoflook/vitamines/oliën

Het gaat bij deze middeltjes om de werkzame stof, niet om de plaats waar je het gekocht hebt. Er is een populaire trend om hard te roepen dat je zulke smeersels altijd moet kopen in het land waar je naartoe gaat en dat is volslagen onzin.

Deet is al heel lang op de markt. Er zijn talloze middeltjes te koop die DEET als werkzame stof hebben. Ze verschillen verder alleen in de hoeveelheid DEET en in toegevoegde luchtjes die voor de werking verder niet van invloed zijn. De meeste middeltjes bevatten 20% DEET. Meer is niet nodig om effectief te zijn en hogere concentraties kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid. Deet heeft ook als nadeel dat het sommige kunststoffen aantast en kan dus sommige kleding beschadigen.

Citroen Eucalyptus is sinds enige jaren op de markt, meestal ook in concentraties van 20%. De werking is vergelijkbaar met DEET, het is effectief tegen muggen, knotjes en teken. Het tast geen kunststoffen aan dus is veiliger voor je kleding.

Icaridine is sinds kort op de markt, meestal ook in concentraties van 20%. Dit middel werkt tegen muggen en teken, maar niet tegen tropische muggen, wel de zoemers in noord Europa. Dit middel is niet overal verkrijgbaar maar het wordt wel veel verkocht in tuin/dierenwinkels voor gebruik bij paarden. Gebruik bij mensen is geen probleem.

Becks Olja, ook wel bosparfum genoemd, is een teer product. Het werkt goed tegen muggen, maar heeft als nadeel dat het afgeeft en je naar kampvuur ruikt. Het wordt vooral verkocht in outdoor winkels, de meeste supermarkten en apotheken hebben het niet.

Middeltjes als knoflook, lavendel, vitamines en essentiële oliën (niks essentieels aan, gewoon een marketingterm) worden erg veel gebruikt, maar hebben geen enkele bewezen werking. Dit zijn de middeltjes voor de goedgelovige huppeldames, als die maar hard genoeg geloven dat het werkt, dan werkt het voor hen. Het werkt vooral voor hun omgeving, zij worden de voornaamste bloeddonoren voor de muggen zodat hun omgeving daar veel minder last van heeft.

Als je toch gebeten wordt

  • loratadine/desloratadine
  • kestine
  • hydrokortison

Loratadine, Desloratadine, Kestine en nog enkele middelen zijn antihistaminen. Die zorgen ervoor dat zwelling en jeuk na een steek of beet afnemen. Loratadine is in Nederland vrij verkrijgbaar, in Zweden kun je Loratadine, Desloratadine en Kestine receptvrij kopen bij elke apotheek en vaak bij supermarkten. Het wordt in Zweden door veel mensen gebruikt, elke dag 1 tablet.

Het is dus een anti allergie middel dat ook bij hooikoorts en pollenallergie gebruikt wordt. Het kan bij sommige mensen sufheid of slaperigheid geven. Ik heb zelf deze 3 middelen gebruikt, Loratadine gaf heel lichte slaperigheid, met Desloratadine heb ik daar geen last van. Kestine is een heel potent middel, de werking is sterk, maar het gaf bij mij veel slaperigheid.

Hydrocortison wordt in Zweden zonder recept als zalf en crème verkocht. Je kunt het op muggenbulten smeren en het helpt tegen jeuk en ontstekingsreacties.

DISCLAIMER

Bovenstaande middeltjes zijn in Zweden vrij verkrijgbaar, maar in Nederland dus niet. Dat is niet zonder reden want gebruik is niet voor iedereen veilig. Als je ze zou willen gebruiken maar twijfelt of dat wel kan, bijvoorbeeld door reeds aanwezige aandoeningen of zwangerschap, of gebruik voor kinderen, doe dan eerst navraag bij je huisarts.

Het artikel is vast niet compleet. Ik ben geen specialist, dus als je meer wilt weten dan moet je op zoek. Ik ben niet de aangewezen persoon om specifieke vragen of vragen over gezondheid te beantwoorden.

Auteur: Zwederlander

In 2015 ben ik geëmigreerd naar Zweden. Ik woon nu in Lapland en post hier over mijn ervaringen met de emigratie en het leven in Zweden.

Eén gedachte over “Muggen en andere bloedzuigers”

  1. Bedankt weer voor je mooie uitleg. Nog 3 weken dan komen we onze jaarlijkse portie Zweden weer ophalen om daarna weer 49 weken in de lage landen te bivakkeren. Gelukkig helpt Onfos ons door t jaar heen voor de honger en de dorst. Nu staan hier de kratten hagelslag, pindakaas, stroopwafels, nasikruiden, kroepoek en gevulde koeken al klaar om onze vrienden daar van hun jaarlijkse voorraad te voorzien.
    Ik geniet altijd van je mooie schrijven. Hier en op t forum. Bedankt Bart, fijne zomer, knuffel voor Woempie 🐾
    *Naast ons vakantiehuisje staat een grote notenboom de familie daar zegt altijd dat goed helpt om de muggen op afstand te houden.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *